Mladi operski pevači
VS. Fah i Repertoar
Jedan od glavnih problema operskih pevača, pogotovo početnika, koji žele da zaplove u profesionalne operske vode i pravilno vode svoju karijeru, jeste identifikacija njihovog faha i repertoara. To ni malo ne izgleda jednostavno i nije iznenađujuće što mnogi operski pevači različitih uzrasta i zrelosti imaju ogromne poteškoće, te lutaju usmeravajući svoje učenje i traženje saveta na različitim adresama.
Danas smo svedoci fenomena opšte zbrke: lagani soprani koji se bore sa spinto i dramskim ulogama poput Toske, Turandot, Abigaile, Aide…, tenorini koji sanjaju o pevanju spinto i dramskih uloga Manrika, Radamesa, Kanija, Otela… Primera je mnogo i zastupljeni su kod svih vrsta glasova.
Možda su takve ambicije donekle razumljive za mlađe pevače, ali moramo zameriti svima koji ih u tome podržavaju gurajući ih u svet zablude, čineći zločin nad njima i njihovim pevačkim sudbinama, jer konsekvence koje slede mogu biti fatalne za nečiji glas i karijeru, a u domenu Opere nastaje teško izlečivo stanje haosa i bezvlašća.
U svetu Opere i operske umetnosti, a i oko nje (prvenstveno mislim na različite faze edukacije i pripreme pevača), nažalost previše je neznalica, takozvanih “pedagoga – dijagnostičara” koji zahvaljujući sopstvenim pozicijama lako manipulišu pevačevim entuzijazmom i njegovom neizmernom potrebom i željom da peva.
Lakoverni, naivni i neiskusni, mladi ljudi lako budu omađijani slatkorečivošću tih samozvanih vokalnih pedagoga, koji plasirajući svoje nadri znanje prvenstveno leče sopstvene frustracije i komplekse zbog neostvarenih solističkih operskih karijera.
Ovi isti mladi ljudi nailaze i na sledeće zamke, a to su direktori (uz dužno poštovanje prema pravim direktorima, retkim pojedincima), koji kako bi tobož zadovoljili interes kuće, ili predstave, prave kardinalne promašaje u dodeljivanju uloga, ne vodeći računa da će se to negativno odraziti na ‘’zdravlje’’ pevača. Mnogi reditelji (u sprezi sa direkcijama) takođe su na listi onih koji generalno ne vode računa o pevačima, samim tim i o mlađima, a ovi u strahu da ne budu odbačeni i ne pevaju, ispunjavaju nečije nelogične i veoma često nakaradne ideje.
Već duže vreme svedoci smo (ne samo kod nas) da se na repertoaru operskih kuća postavljaju naslovi za koje nema adekvatnih glasova, a samo zato što bi neko hteo da režira određeno opersko delo, ili zato što drugi smatraju da je privlačnost samog operskog naslova dovoljna za uspešnu produkciju.
Lično sam prisustvovao jednom dogovaranju – sastanku, gde je direktor pokušao da mi predstavi veličinu nekog reditelja u projektu u kome je trebalo da učestvujem, rekavši da dotičnom nije bitno kako pevači pevaju, već kako izgledaju… Smatrao sam i odlučio da u toj produkciji ne treba da učestvujem, jer podržavanjem takvih stavova i ideja od strane jedne institucije, vređa se cela branša operskih pevača i kompletna operska umetnost.
Većina mladih bi pristala na sve, pa i na zakamuflirano vređanje profesije, jer u strahu, nedostatku znanja, integriteta i ličnosti lako se upada u lavirint iz kog se kasnije teško izlazi. Neko će možda reći: ‘’Ali tako je svuda u svetu, nije samo kod nas’’…
Da, to je tačno, problemi su svuda prisutni, ali u svetu se ipak problemi nekako rešavaju, a mene lično više zanima šta se kod nas dešava, jer mi sve dublje tonemo zbog gore navedenih ‘’stručnjaka’’.
Razbijmo neke mitove i neke beskorisne legende. Spinto, a pogotovo dramski glasovi, generalno se mogu izbrojati na prste jedne ruke i kada vidim da neko peva, ili pokušava da se predstavi kao dramski glas, već ozbiljno počinjem da se kolebam i sumnjam u njegovu pevačku inteligenciju i umeće pravilnog vođenja karijere (ponavljam, postoje i takvi glasovi, ali veoma retko).
Ne treba mešati gabarit jednog glasa sa manirima i karakterom pevača. Dramski glas ima pre svega veoma prepoznatljive i specifične karakteristike: jačinu, gustinu, boju, alikvote, homogenost u dve pune oktave, a dramski nije zahvaljujući guranju i forsiranju, već suprotno.
Svako opersko delo iziskuje tačnu fahovsku podelu glasova, jer u suprotnom nisu zadovoljene norme, zakonitosti i homogenost sa zvukom orkestra koje je zamislio i postavio kompozitor. Pravi fah – repertoar nije nešto što treba izmisliti, već sa velikom inteligencijom identifikovati, naravno uz pomoć kompetentnih i dobronamernih profesionalaca.
Uopšte nije tačno da prvobitno lirski glas s godinama postepeno postaje dramski. To je kolosalna zabluda. Glas pretrpi blage promene, ali ne i drastične koje jasno ukazuju da se radi o veštačkom fabrikovanju glasa.
Uvek postoje izuzeci i kroz istoriju znamo za takve pevače koji su uspevali da prilagode svoj glas, kao i da koriste dramske naglaske na savršen način: Đilji, Pavaroti, Kalas, Domingo…
Nikada se ne treba oslanjati i bezuslovno kopirati ovakve izuzetke. Svaki glas je unikatan i ima svoju vokalnu sudbinu, ali samo veliko scensko iskustvo i dobra vokalna tehnika, kao i ‘’patina’’ koju glas tokom godina karijere dobije, omogućiće da i za nijansu lirskiji glas uspe da realizuje uloge dramskijeg karaktera, dajući verodostojnost liku, ali sve je to rezultat fraziranja, a ne glasa.
Mladi pevači postaju genijalci i svemoćni kada sanjaju, samo ne smeju brkati snove sa stvarnošću.
Nikola Kitanovski
operski pevač – tenor
i univerzitetski profesor
Gospodin Nikola Kitanovski je ovaj tekst objavio na svojoj fejsbuk stranici i ljubazno nam je dozvolio da isti u celosti prenesemo i objavimo na sajtu MusicaPassionata.com. Zahvaljujemo se na ukazanom poverenju i nadamo se skorom razgovoru, na kome ćemo sa njim govoriti o ovoj, ali i o ostalim temama iz sveta operske umetnosti. Još jednom, veliko HVALA!